Bankacılık Sektörü günümüzde ekonominin kalbi haline gelmiş olup, günümüz ekonomisinde apayrı bir seviyeye gelmiştir. Bankanın tanımını yapacak olursak faizle para verip alan, ıskonto, kredi işlemlerini, yatırım işlemlerini gerçekleştirebilen, uluslararası para transferini sağlayan kasalarında para ve değerli belgeleri saklayıp ve bunların güvenliğini sağlayan ve ekonomik alanda faaliyet gösteren kuruluşlar olarak tanımlayabiliriz. 

Bankaların bu kadar etkili olması bu kuruluşların çeşitlenmesi, kendilerini geliştirmeleri ve çoğalmalarına neden olmuştur. Bankacılık para piyasasının ana kullanım aracı olmuştur. Bankacılığın asıl amacı ise aslin fonksiyondaki ekonomi âtıl fonlarının fon ihtiyacı olan insanlara en düşük maliyetle hizmet vermektir. Bankacılık sektörü ticari bankalar ve merkez bankaları olarak iki baş kategori de ayrılırlar. 

Ticari bankaların görevi halkın birikimlerini mevduat olarak kabul ederek ve bu mevduatları müşterilerine kısa-vadeli kredi açmaktır ve bu bankaların ismi mevduat bankaları olaraktan geçer. Merkez bankaları çoğu ülkede tek olacak şekilde bağımsızlığını ilan etmiş bir ülkenin ya da ülkeler topluluğunun para işlerinde sorumlu kurumlardır. Merkez bankasının bir diğer görevi ise bankacılık sektöründe kredi alınacak son kaynak olmak, ülkedeki ticari bankaların finans kurumlarını denetleyip yolsuzluk, tedbirsizlik, dolandırıcılığı ve faiz oranlarını denetleyerek bir denge bulmaktır. Dikkat edildiğinde bariz bir şekilde görülüyor ki kamu ve özel bankalar arasında fark çok azdır. Bunun sebebi ise özel bankaların elde ettiği karın büyük bir kısmını hükümete vergi olarak ödemesidir.

Bankacılık Ürünleri Nelerdir?

Bankacılık ürünleri söylendiği zaman herkesin aklına önce kredi kartı ve banka kartı gelmektedir. Genel olarak bankacılık ürünlerine baktığımızda büyük bir hizmet yelpazesine sahip olduğumuzu görürüz. Teknolojinin de gelişmesi sayesinde bankaya gitmeden mobil bankacılıktan da birçok işlem yapılabilmektedir. Mobil bankacılığın gelişmesi sonucu özel bankalar arasında rekabet ortaya çıktığından halka çeşitli fırsatlar sunmaktadırlar. 

Bankacılık ürünlerine gelecek olursak; havale, EFT, virman ve swift gibi para transferleri, banka ve kredi kartları, yatırım hesapları, nakit fonları, kredi opsiyonları, hisse senedi yatırımları, fatura ödemeleri, emeklilik fırsatı, otomatik ödeme talimatı, birikim hesapları, taksitli ödeme seçeneği ve nakit harcadıklarında puan ve hediye kazanma seçenekleri bankacılık ürünlerindendir.

Tabii bankaların bunların yanı sıra bir çok farklı ürünü de bulunur. Bunların en başında, son yıllarda hacmi ciddi şekilde artan sigorta uygulamaları gelir. Özellikle zorunlu bireysel emeklilik uygulaması ile birlikte, her banka birer emeklilik kuruluşu haline gelmiştir ve buradaki hacim azımsanmayacak kadar fazladır.

Sigortacılığın yanı sıra, özellikle bankalar tarafından sunulan işletme araçları son derece önemli ürünlerdir. İşletmeler için otomatik maaş ödeme, çek ve senet tahsilatı, nakit yönetimi ve kimi bankaların sunduğu kobi yöneticileri önemli bankacılık hizmetleridir.

Kiralık kasalar da çok bilinmiyor olsa da, bankaların sunduğu hizmetler arasında yer alır. Ev veya işyerinde güvenle saklanamayacak kıymetler, banka kasalarında saklanabilmektedir.

Bankacılık Sektör Büyüklüğü Ne Kadar?

Bankacılık sektör büyüklüğüne bakacak olursak BDKK verilerine göre Kasım 2020 de Türk Bankacılık Sektöründe aktif bir büyüme olmuştur ve büyüklüğü 6.122.563 milyon TL değerlerine çıkmıştır. Sektörün aktif büyüklüğü 2019 yılını sonuna göre 1.631.745 milyon TL (%36,3) büyümüştür. Kasım 2020’ye bakacak olursak en büyük aktif krediler 3.626.233 milyon TL, menkul veriler 1.043.933 milyon TL’dir. 2019 yılsonuna göre sektör aktif olarak %36,3, kredi toplamı olarak, %36,5, menkul veriler toplamı ise %58,0 oranında artarak bu zaman çerçevesinde kredilerin takibe dönüm oranı %3,97 olmuştur. 

Türkiye; dünyada toplam ticari hacim içerisinde bankacılığın payının en yüksek olduğu ülkelerden bir tanesidir. Ülkenin en büyük şirketleri ve en çok kar eden şirketleri bankalardır. Finans sektörünün ülkedeki büyüklüğü, kimileri tarafından; gelecekte bir finans merkezi olabilme durumu hakkında bir işaret olarak görülürken, kimi ekonomistler reel ekonominin daha önde olmasını vurgular.

2001 krizi sonrası bankacılık sisteminde gerçekleştirilen iyileştirmeler sayesinde, sağlam bir finans sisteminin var olduğu Türkiye’de her durumda bankalar kuvvetli işletmeler olarak hizmetsunarlar.

Bankacılık Sektöründe Pazarlama Araçları nelerdir?

Bankacılık sektöründe pazarlama çalışmasındaki asıl hedef, daha etkili bir yolla müşterilerinin finans bakımından ihtiyaçlarını ve isteklerini sağlamak ve bankayı hedefleri doğrultusunda ilerleyip rakiplerinin önüne geçip üstün bir hizmet vermektir. Pazarlama araçları dediğimiz zaman düşünmemiz gereken ilk şey teknoloji çağında olduğumuzu hatırlamaktır. 

Bu yüzdendir ki bankalarda pazarlama aracı olarak web seminerleri, web siteleri,aplikasyonlar,SEO’ya uygun içerik ve görsel hazırlanması denebilir. Tabi ki sadece bunlarla kısıtlı değil bankalar sosyal medya üzerinde de etkileşim alarak pazarlama hedeflerini gerçekleştirmektedirler. Sanalın dışında yaptığı pazarlama araçlarına örnek verecek olursak hizmet pazarlamasını söyleyebiliriz. 

Hizmet pazarlamasında 2 önemli kriter vardır bunlar; güvenilirlik ve saygınlıktır. Marka bilinirliği anlamına da gelen bu özellik, dijital pazarlama etkinlikleri üzerinde de verimliliği arttırıyor. Örneğin bilinen ve güvenilen bir markanın SEO uygulamalarında, çok daha hızlı sonuç elde edilirken, etkinlik çok daha yüksek olur. Alında SEO ve dijital pazarlamanın geneli bu sistematik üzerine kuruludur.

Elektronik Bankacılıkta Mevcut durum

Elektronik bankacılık kavramı şubesiz bankacılık modeli olarak da adlandırılmaktadır. Bankanın vermiş olduğu çoğu hizmeti bankaya gitmeden şube ve personellerle diyaloğa girmeden çalışma saatleri sıkıntısı da olmadan elektronik bankacılık sayesinde yapılabilmektedir. Elektronik bankacılıkta kullanıcılar tüm işlemlerini ev, ofis yer mekân gözetmeksizin internete erişimin olduğu her yerde işlem yapma seçeneğiniz vardır. Elektronik bankacılık kullanımına bakıldığında Türkiye’nin 5. Sırada yer aldığını görüyoruz. Mevcut duruma gelirsek Türkiye’nin çoğu bankasında elektronik bankacılık kullanılmaktadır ve böylelikle çok daha hızlı işlemler yapılabilmektedir. Bankalar içinde çok ekonomik destek sağlamaktadır işçi ve bina maliyetinden büyük bir oranda hafifleme hissetmişlerdir

Bankacılıkta Marka Yönetimi

Bankacılıkta marka yönetimi aynı işlevi gerçekleştiren diğer bankalardan ayrılmasını ve daha özgün olmasını ve müşterilerin bankalar arasında seçim yaparken kolayca tercihte bulunabilmesini sağlayan önemli unsurlardan biridir. Markalar çeşitli sembol, boyut, tasarım ve isimleri sayesinde diğer bankalardan ayırt edilmesini sağlar.

Bankaların marka kıymetleri, birçok diğer işletme tipinden çok daha önde birer özelliktir. Kimi mudiler, sadece markadan dolayı, daha fazla maliyete katlanıyor olsalar da belli bankalardan başka bankaları tercih etmezler. Bu bakımdan hali hazırda aktif büyüklükleri artan bankaların marka değerlerinin, varlıklarından çok daha fazla olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Bankacılıkta marka yönetimi bu bakımdan son derece önemlidir. Bankalar yeni kredi ürünleri pazarlayabilmek ve yani yatırımcılar elde edebilmek için güvenilirlikleri, markaları üzerinden sürekli vurgulamaları gereken kuruluşlardır. Markanın pazarlanması da bu nedenle son derece önemlidir.

Bankacılıkta Müşteri ilişkileri

Bankacılıkta müşteri ilişkileri müşterinin kârlılığını ve devamlılığını sağlamayı amaçlamaktadır. Bunu yaparken hem teknik hem de beşerî kaynakların aktif kullanımı öngörülür. Müşteri ilişkileri üç temel ögeden oluşur. Bunlardan ilki müşteri, ikincisi ilişki ve üçüncüsü ise yönetimdir. Müşteriden başlayacak olursa müşteri ilişkilerinde müşteri, işletmelerin şimdi ve gelecekteki zaman diliminde kaynağı olarak kabul edilir. Tabi ki her müşteri kazanç sağlayıcı değildir. Bankalar sorun yaşamamak için fayda sağlayacak müşteriyi araştırarak tespit eder. Bu sebeple bütün iş süreci, yönetim süreci, pazarlama ve insan kaynakları müşteri üzerine odaklanmaktadır. 

İkinci öge olan ilişki işletme ile müşteri arasında etkileşim ve iletişim sürecinden oluşmaktadır. Mevcut ilişkilerin amacı ise en karlı müşterileri elde tutup sürekliliğini sağlamaktır. Üçüncü ve son öge ise yönetimdir. Yönetim örgüt üyeleri arasında tam birliktelik ve paylaşım hiyerarşisine dayalıdır. Yönetim ögesinin amacı ise müşteriler hakkında topladığı veriler, pazar fırsatlarını tüm işletme düzeyinde kullanılır bilgi seviyesine getirerek tüm bölümlerinde kullanır. 

Bu üçgenin sonucunda da bankanın hedefleri şunlardır; Daha sadık müşteriler kazanmak ve müşteriyle olan ilişkileri sürekli kılmak, mevcut müşterileri elinde bulundurma, yeni müşterilere ulaşıp onları bankada bulunmasını sağlamaktan daha kârlı olduğu için işletmeler, müşteri ilişkilerini geliştirmeye daha fazla ihtiyaç duymaktadırlar. Yeni müşteriler elde etmek mevcut müşterileri korumaktan 5–8 kat daha maliyetlidir.

Dijital dünyada bankacılık

Bankacılık sektöründe öne çıkmak için dijital pazarlamada genelde dört amacı gerçekleştirmek içim kullanıldığı söylenmektedir. Bunlar; alışveriş, eğlence, satış, hizmet ve diğer perakende işler için kullanılır. Size şimdi dijital pazarlamada öne çıkmak için kullanılan yöntemlerden bahsedeyim. 

İnternet bankacılığından başlayabiliriz az önce düğer başlıklarda da anlattığım gibi olanağı çok fazladır ve en çok kullanılan pazarlama yöntemidir. İkinci olarak ise telefon bankacılığından bahsedebiliriz ilk olarak Amerika’ da ve İngiltere’de kullanılmıştır. Telefon bankacılığı dijital pazarlamanın gelişmesin büyük önem taşımaktadır. 

Bu pazarlama yönteminde müşteriler şubelere gitmeden telefon şebekelerini kullanarak hesap bakiyelerini öğrenme fırsatı tanımakta olup 7/24 çağrı merkezleri sayesinde müşterilerine iletişim hizmeti vermektedir. Türkiye’de telefon bankacılığına başlayan ilk banka İş Bankası olarak bilinmektedir. Üçüncü pazarlama yöntemlerimizden biri de her yerde gördüğümüz POS sistemidir. Bankaların vermiş olduğu banka veya kredi kartlarıyla müşteriler yanlarında nakit para olmadan işlem yapabilmektedir. 

Dördüncü yolumuz olarak ATM bankacılığıdır. Dünyada ilk kez 1960’lı yıllarda İngiltere’de kullanılmıştır. 1982 yılında Türkiye’ye giriş yapan ATM bankacılığı zamanla gelişerek birçok hizmet verebilmeyi başarmıştır. Bu hizmetler para yatırıp çekme, havale, hisse senedi, fatura ödemeleri, vergi, kredi kartı işlemlerini yapmaktadır. Vezne işlerini rahatlatması ve 24 saat kullanılabilmesi özelliğiyle ATM bankacılığı da revaçta olan pazarlama türlerindendir. Beşinci dijital pazarlama yöntemimiz de mobil bankacılıktır. 

Özellikle akıllı telefonların çıkışı ile önemli bir yere gelen mobil bankacılığın banka sistemin telefona kopyalanması gibidir bankadaki neredeyse bütün işlemler mobil bankacılıkla yapılabilmektedir. Mobil bankacılık 3 yöntemle yapılabilir. Bunlardan ilki kısa mesaj (SMS) yoluyla yapılmaktadır. İkincisi ise internet (WAP) yoluyla yapılmaktadır. Üçüncü yöntem ise telefon etme (GPRS) yoludur. 

Finans Sektöründe Pazarlama

Finans sektörü sahip olduğu ekonomik güce bakılarak, pazarlama ihtiyacı olmayan bir sektörmüş gibi düşünülür. Aslında bu oldukça yanlıştır. Tam tersi, bankacılık sektörü, en çok pazarlama ihtiyacı olan sektördür ve kar marjına oranla, neredeyse diğer tüm işletmelerden daha fazla pazarlama bütçeleri kullanır.

Bankalar; belli hacimlerde bankacılık aracı satmaz ve mevduat toplamazsa, çok hızlı bir şekilde batağa sürüklenebilir. Oldukça büyük maliyetleri olmasından dolayı, şube bazında, bölge müdürlüğü bazında ve ülke çapında satış kotaları oluşturulur ve bu kotaların tutturulması için maksimum çaba sarf edilir. Hatta kimi banka çalışanlarına göre, banka personelinin pazarlama faaliyetlerindeki rolü “insan üstü” olarak tanımlanır.

Ancak elbette pazarlama satışa yönelik tanıtım aksiyonlarından çok daha fazlasıdır. Bir kredinin bir banka personeli tarafından satılması pazarlama olarak tanımlanamaz. Bankalar, çok büyük ölçekli pazarlama stratejileri olan devasa kuruluşlardır ve profesyonel ekipler tarafından bu etkinlikler sürdürülür.

Tabii bu noktada bankaların değişen koşullara en hızlı ayak uyduran işletmeler olduğunu da vurgulamak gerekir. Özellikle dijitalleşen dünyaya bankacılık araçlarıyla olduğu gibi, pazarlama araçlarıyla da en hızlı geçiş yapan işletmeler bankalardır.

Dijital medya zemininde yer alan hemen her platform, bankalar tarafından kullanılır. Son derece bilimsel ve stratejik biçimde gerçekleşen bu aksiyonlara günümüzde diğer geleneksel yöntemlerden daha fazla önem veriliyor olması da çağın gerekliliği sayılabilir.

Geleneksel olarak bankalar, ana akım medya üzerinde pazarlama sürdürür. Bir dönem doğrudan pazarlama biçiminde, işyerlerinin ziyaret edilmesi ile sürdürülmeye çalışılan tanıtım faaliyetleri, günümüzde biraz daha etkisini kaybetmiş durumdadır. Tabii bunda BDDK yönetmeliklerinin de etkisinden söz edebilir.

Rekabet koşulları içerisinde, kurallara uyarak, rakiplerinden daha iyi hizmet verdiğini iddia etmek ve bunu ısrarla duyurmak, bankacılıktaki pazarlama faaliyetlerinin temelinde yatar. Bunu takip eden pazarlama unsurları, daha kolay ve daha dijital bankacılık araçlarıdır. Ürünler ise hemen her bankada aynı olduğundan aslında bu alanda çok etkili sayılmaz. Daha yaygın ve etkin pazarlama yapan banka, satışı yapmaya en yakın banka olacaktır.

Bankacılık Sektöründe Öne Çıkmak İçin Dijital Pazarlama

Bankacılık sektörü; sahip olduğu ekonomik güç sayesinde dijital dünyaya ilk açılan işletmeleri kapsar. Dijital medya araçlarının kullanımı ve dijital pazarlama ile çok geniş kitlelere hızlı bir şekilde ulaşma fikri, sürekli büyümek zorunda olan bir sektör için son derece önemlidir. Bankalar, hemen her dijital pazarlama aracını kullanırlar ve bunu oldukça agresif biçimde yaparlar. Marka bilinirliği ve tutundurma çalışmalarında milyonlarca liralık bütçeleri ile dijital medyayı adeta işgal ederek, satış kotalarını tutturmak ve sürdürülebilir bir pazarlama zemini oluşturmak için çalışırlar.

Açıkça ifade etmek gerekirse, herhangi bir işletme için gerçekleşecek dijital pazarlama etkinliği; bankacılık için aynı standartlarda olamaz. Bankalar arasında tüm ülkedeki firmaların tamamının cirosundan daha fazla bir maddi kıymetin rekabeti söz konusudur ve ülkede faaliyet gösteren bankaların bilinirlik gibi bir sorunu yoktur. Aslında her banka aşağı yukarı aynı oranda bilinir ki, bu da sektörde korkunç bir dijital rekabeti ortaya çıkarır. Bu rekabet ortamında etkili pazarlama yapmak ise ciddi bir uzmanlık ve çalışma süreci anlamına gelir.

Bankaların dijital medyadaki etkinlikleri, BDDK sınırlamalarına tabidir. Banka, herhangi bir ticari işletme gibi reklam yapamaz Bu durum, pazarlama etkinliklerini sınırlandırır. Ancak buna rağmen, dijital pazarlama araçlarının çokluğu bu alanda etkin bir pazarlama zemini oluşturulabilmesini sağlar. Ancak bankacılık sektöründe pazarlama, küçük veya orta ölçekli pazarlama ekiplerinin gerçekleştirebileceğinden çok daha büyük etkinliklerdir. Ciddi insan gücü, bilgi ve deneyim gerektiğinden, sadece bu alanda pazarlama yapan firmalar veya bu alana daha fazla yoğunlaşan firmalar söz konusudur.

Bankalar; her ne kadar büyük miktarlarda ciroları olsa ve büyük meblağları idare ediyor olsa da, büyük riskleri olan ve göreceli olarak kar marjları çok yüksek olmayan kuruluşlardır. Bu nedenle pazarlama alanındaki etkinliklerinin maliyetlerinin büyüklüğüne karşın, bu bütçelerin optimize edilmesi gerekir. Verimli bir pazarlama sistematiği kurulması bu nedenle son derece önemlidir.

Bunu sağlayabilmek için dijital pazarlama alanı, en uygun alandır. En uygun maliyetle en geniş kitlesel pazarlama araçlarına bu şekilde erişebilmek mümkündür. Dijital medyanın kullanım oranı da dikkate alındığında, aslında sadece finans sektörü için değil, tüm sektörler için en verimli araçların dijital medyada olduğu kolaylıkla söylenebilir. Hemen her bankanın gelecek projeksiyonunda, dijital medyada varlığı güçlendirmek ve dijital pazarlama araçlarına artan bütçeleri ayırmak bulunur. Bu sadece ülkemiz için değil, tüm dünya bankaları için geçerli bir durumdur.