Hava kirliliği; havada bulunan katı, sıvı ve gaz halindeki maddelerin başta insan sağlığı olmak üzere tüm canlı hayatına ve ekolojik dengeye zarar verecek miktar, süre ve yoğunlukta atmosferde bulunması olarak tanımlanabilir.

Son zamanlarda hava kirliliği üzerine yapılan araştırmalar sadece bu havayı soluyan kişinin zarar görmediğini aynı zamanda taşıdığı bebeğinde bu havadan olumsuz yönde etkilendiğini söylüyor. Bu bağlamda hava kirliliği yalnızca erken doğumu tetiklemekle kalmıyor aynı zamanda düşük doğumlar, gelişme geriliği ve otizm gibi sağlık problemlerinin de oluşmasına sebep oluyor.

Otizm erken çocukluk döneminde görülen, sosyal iletişime zarar veren, beynin yapısını işleyişini etkileyen bir rahatsızlık. Bu rahatsızlığın ortaya çıkmasında ağırlıklı olarak genetik ve çevresel faktörlerin yer aldığı düşünülüyor. Uzmanlar otizmin en çok kentlerde görüldüğüne dikkat çekerek hava kirliliğinin otizmi tetiklediğini söylüyorlar.

Bu konuda yapılan bazı araştırmalar mevcut. Bunlardan ilki Pure Earth organizasyonunun hazırladığı “Pollution Knows No Borders” (Kirlilik Sınır Tanımaz) adlı çalışmadır. Bu çalışmada hava, toprak ve su kirliliğinin çocuklar üzerindeki etkileri araştırılmış, kömür, cıva ve benzeri ağır metal partiküllerinin diyabet, lösemi, otizm gibi rahatsızlıkları tetiklediği belirtilmiş.

Diğer bir araştırma ise Avusturalya’nın Monash Üniversitesi’nde yapılmış. Araştırmada 1-3 yaş arasındaki yaklaşık bin Çinli çocuğun sağlık seviyeleri ölçülmüş ve endüstriyel bölgelerde yaşayan hava kirliliğine aşırı seviyelerde maruz kalan çocuklarda otizm oluşma riskinin %78 oranında arttığı tespit edilmiş.

Harvard Üniversitesinde yapılan bir araştırmada ise son 10 yılda yapılan çalışmalar ve testler dikkate alınarak hava kirliliğinin belli seviyelerin üzerinde olduğu bölgelerde doğan çocukların otizmli olma ihtimalinin çok yüksek olduğu saptanmış.

“Hava Kirliliğinin Güvenli Bir Seviyesi Yok”

Bu araştırmalar sonucunda hava kirleticilerine maruz kalmada güvenli bir seviye-doz olmadığı, hava kirliliğinin erken doğum, öğrenme güçlüğü, otizm ve benzeri ciddi sağlık sorunlarına yol açtığı vurgulanmış.

Çevre kirliliğinin hepimize çok büyük etkileri var. Fakat, çocuklar bizden çok daha fazla risk altında olabiliyor. Bir durup düşünmemiz gereken şey şu ünlü sözde özetleniyor aslında: “Bu dünya bize büyüklerimizden emanet değil, bizim gelecek nesillerden aldığımız bir borç.” İlginç olan, bu etkilerin hiç beklenmeyen veya incelenme olasılığının düşük olduğu noktalardan karşımıza çıkıyor olması. Hava kirliliği ve otizm riski arasındaki ilişki de, başka perspektiften bakmadan zor görülebilecek bir bulgu. Fakat, çevre kirliliğinin yaşantımız ve gelecek nesiller üzerindeki etkilerine dair oldukça düşündürücü bir örnek.

Peki Hava Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkilerini Azaltmak İçin Neler Yapabiliriz ?

• Hava kirliliğinin azaltılmasına yönelik devlet politikaları benimsenmelidir.
• Çocukların hava kirliliğine maruz kalması seviyeleri en aza indirilmelidir. Maruziyetin en aza indirilmesi, daha iyi atık yönetim sistemleri ve daha iyi hava­landırmayla mümkün olabilir.
• Çocuk sağlığının iyileştirilmesiyle, hava kirliliği­ne bağlı ileri sağlık komplikasyonları riskleri azaltılmış olacaktır.
• Hava kirliliğinin daha iyi izlenmesi ve sınır değerlere uyulması ile etkiler azaltılabilir.